Deze moskee is de grootste in de stad en de bouw ervan startte in 1146 tijdens de regeerperiode van Abu Yusuf Ya’qub al-Mansur waarbij ook de minaret werd voltooid.
De bouw in 1146 betreft echter een eerste moskee waarna rond 1158 een tweede versie werd gebouwd van een vergelijkbare grootte. De overblijfselen van de eerste moskee zijn te zien aan de buitenzijde van de noordelijke muur van de huidige moskee.
De moskee ontleend zijn naam aan het Arabische woord “al-Koutoubiyyin” en dat betekend “bibliothecaris”. Het verwijst naar het feit dat vanaf de 7de eeuw rondom de moskee verkopers van manuscripten hun waren aanboden.
Inclusief de lantaarn en de koperen bollen is de minaret van de moskee 77 meter hoog. De lantaarn is 16 meter hoog en wordt bekroond met een staaf met vier koperen bollen van afnemende grootte waarvan de grootste bol een diameter heeft van zes meter. Volgens de legende had de top van de minaret oorspronkelijk drie bollen waarvan wordt gezegd dat ze de moskeeën van Mekka, Medina en Jeruzalem symboliseren. De vierde bol zou geschonken zijn door de vrouw van al-Mansur die het vastengebod tijdens de Ramadan zou hebben verbroken en daarom al haar goud en sieraden zou hebben laten smelten om de vierde bol te vervaardigen.
Elke kant van de minaret is anders vormgegeven en in de toren bevinden zich zes verdiepingen met elk een kamer die werd omgeven door een opgang waarlangs de muezzin het balkon kon bereiken voor de oproep tot het gebed. Het balkon wordt beschermd door een balustrade met kantelen.
Het lijkt erop dat de minaret geïntegreerd lijkt te zijn in de overblijfselen van de eerste moskee gezien de arcade van de eerste moskee nog steeds de basis vormt van de huidige minaret.
Het interieur van de moskee (niet-moslims mogen deze ruimte niet betreden) meet 90 op 60 meter en bestaat uit 17 beuken ondersteund door witte pilaren. De ruimte biedt plaats aan maximaal 20.000 gelovigen.
In 1990 werden zowel de minaret als de moskee gerestaureerd onder toezicht van het Marokkaanse Ministerie van Cultuur.
In 2016 werd de moskee voorzien van zonnepanelen, ledverlichting en zonneboilers zodat het gebruik van hernieuwbare energie in moskeeën vergroot kon worden.
Op 8 september 2023 trof een aardbeving met een kracht van 6,8 op de schaal van Richter de moskee waardoor scheuren ontstonden in de eeuwenoude structuur van het gebouw.
(Op de fotopagina kunt u nog andere foto’s bekijken van Marrakesh)
