Deze 16de-eeuwse kathedraal, gewijd aan Johannes de Doper als beschermheilige van de Johannietenorde, is een architecturale parel van de barok en werd aanvankelijk gebouwd als kloosterkerk van de Ridders van Sint Jan. Â Grootmeesters en enkele ridders deden schenkingen die bijgedragen hebben aan de enorme artistieke rijkdom van het gebouw. Â Tot op de dag van vandaag is het een belangrijk heiligdom en een heilige plaats van aanbidding.
De opdracht tot de bouw van de kathedraal werd gegeven door Grootmeester Jean de la Cassière en vond plaats tussen 1573 en 1578 en dit naar een ontwerp van de architect Girdamo Cassar.  Na de voltooiing werd het de nieuwe kloosterkerk van de Orde van Sint Jan en tijdens de eerste eeuw van haar bestaan werd de kathedraal erg sober ingericht (naar de idealen van de Orde).  Hierin kwam echter verandering in de jaren 1660 toen Grootmeesters Nicolas en Raffaele Cottoner de opdracht gaven om het interieur te herinrichten en dit in barokke stijl (hun initialen NC en RC komen nog steeds voor in de wandversieringen).  De schilder Mattia Preti werd belast met de transformatie en in 1748 voegde Grootmeester Antonio Manoel nog bijgebouwen toe aan de kathedraal.
De kathedraal bleef de kloosterkerk van de Orde tot ze Malta moesten verlaten omwille van de Franse bezetting in 1798.  In 1816 benadrukte paus Pius VII de betekenis van het gebouw en promoveerde hij de kathedraal tot co-kathedraal ofwel tweede domkerk.  Dat betekende dat het gebouw, samen met de kathedraal van Mdina, als officiële zetel van het aartsbisdom Malta zou gaan fungeren.
Naast het sobere exterieur van de kathedraal is het interieur enorm overweldigend en adembenemend.
Zeer opvallend is de plafondschildering op het twintig meter hoge gewelf, de vloer met maar liefst meer dan 370 grafstenen in mozaïeken die het leven vertellen van de leden van de Orde die eronder begraven liggen en de zijaltaren met 18 scènes uit het leven van Johannes de Doper.
Met de bouw van het altaar werd begonnen in 1666 naar een ontwerp van de Maltese beeldhouwer Melchiorre Cafa die echter een tragische dood stierf in 1667 waardoor de plannen niet werden uitgevoerd. Â Bedoeling was om een grote bronzen beeldengroep te maken die het doopsel van Christus afbeelden. Â In 1703 werd door Giuseppe Mazzuoli, Cafa’s enige leerling, een wit marmeren beeldengroep afgewerkt van de “Doop van Christus”.
Het interieur van de kathedraal bevat ook 9 kapellen waarvan 1 gewijd aan “Our Lady of Philermos” en de anderen gewijd aan de patroonheiligen van elk van de acht talen van de Orde:
– Chapel of the Langue of Auvergne
– Chapel of the Langue of Aragon
– Chapel of the Langue of Castile, Leon and Portugal
– Chapel of the Anglo-Bavarian Langue
– Chapel of the Langue of the Provence
– Chapel of the Langue of France
– Chapel of the Langue of Germany
– Chapel of the Langue of Italy
Het meest beroemde werk in de kathedraal is echter het schilderij in de Caravaggio-zaal. Â In deze zaal, waar ooit jonge ridders werden ingewijd, hangt het meest waardevolle schilderij van het land: het meesterwerk van Caravaggio “De onthoofding van Johannes de Doper” (1608) wat tevens het enige schilderij is dat hij ooit signeerde.
Naast deze zaal voert een trap je naar de bovenverdieping waar de Vlaamse wandtapijten te vinden zijn, ontworpen door Peter Paul Rubens en geschonken door de Grootmeester Ramon Perellos y Roccaful. Â Er hangen ook schilderijen van een aantal Grootmeesters.
In 1941 werd de buitenkant van de kathedraal beschadigd door luchtbombardementen maar geen enkel kunstwerk ging verloren gezien de inhoud van de kathedraal voor de bombardementen elders was ondergebracht.
Recent werden er renovatiewerken uitgevoerd. Â In 2001 werd de Saint John’s co-Cathedral Foundation opgericht om het beheer en de instandhouding van de kathedraal en het museum te garanderen. Â Tussen 2008 en 2010 werden de zijkanten van de kathedraal gerenoveerd en in juli 2014 begon de totale restauratie van de buitenkant onder leiding van Jean Frendo en acht medewerkers. Â In 2017 wordt verwacht dat het project klaar zal zijn.
(Op de fotopagina kunt u nog andere foto’s bekijken van Malta)
